تعاريف:
- مسئوليت اجتماعي، عبارت است از تمايل يک سازمان به مد نظر قرار دادن ملاحظات اخلاقي، اجتماعي و زيست محيطي در تصميمگيريهاي سازماني و پاسخگويي نسبت به تأثير فعاليتها و تصميمات خود بر جامعه و محيط زيست.
- سازمان، مجموعهي هدفمندی است با ماموریتي خاص و دارای مرزها و حدودی که آن را از محیط خود جدا میسازد. در اينجا، منظور از سازمان، ستاد وزارتخانه و كليه شركتها و سازمانهاي تابعه هستند.
- محیطزیست، (شامل زمين، آب، هوا، اتمسفر، گیاهان و موجودات زنده) به همه عرصههايي گفته میشود که در آنها زندگی جریان دارد و بر بقاء و رشد ساكنان آن تأثیر میگذارد.
- مشتري، به سازمان يا فردي گفته ميشود كه محصول يا خدمات دريافت ميكند. در اينجا، منظور از سازمان، مؤسسات دولتي، شرکا، تأمينکنندگان كالاها و خدمات، پيمانكاران، رقبا، نهادهاي حرفهاي و انجمنهايي است که سازمانها در آنها عضويت دارند.
- جامعه، به مجموعهای از افراد گفته ميشود که با نظامات و سنن و آداب و قوانین خاص به یکدیگر پیوند خورده، زندگی دسته جمعی دارند و معمولاً در سرزمين معينى زندگى مىکنند.
حوزههاي مسئوليت اجتماعي:
* مسئوليتهاي اجتماعي در ارتباط با سازمان:
ایجاد محیط فرهنگی مناسب در محل کار برای تمرین و كاربست مسئولیتهای اجتماعی.
ایجاد فرصتهای عادلانه برای ارتقای سازمانی مبتنی بر قوانین و مقررات مصوب؛ صرفنظر از قومیت، جنسیت، زبان و سایر ویژگیهای شخصی.
برطرف کردن موانع تحقق رفتارهای قانونی در درون سازمان و التزام به قانون.
به رسمیت شناختن تشکلهای درون سازمانی و تعامل سازنده آن ها با یکدیگر و برطرف کردن موانع ایجاد تشکلها.
اطمینان از شفافیت و نفی تبعیض در دسترسی آزاد به اطلاعات و اجرای کامل قانون دسترسی به اطلاعات.
ایجاد فرآیندهای مناسب جهت تعامل میان کارکنان و مدیریت بدون واهمه از تبعات منفي و نتایج آن.
اطمینان از اجرای کامل قانون کار و مقررات پرداخت حقوق، دستمزدها و نظام هماهنگ پرداخت.
شناسایی و رفع موانع و مشکلات ایمنی محل کار.
بهبود شرایط ایمنی و بهداشت جسمی و روانی و تلاش در جهت کسب استانداردهای لازم در اين زمينه، متناسب با محیط و فرد.
احترام به حریم خصوصی کارکنان و حفاظت از اطلاعات شخصی آنان.
اجرای ساز وكارهايي که گزارش دهی هرگونه تخلف از سیاستهای وزارتخانه، فساد مالی، اداری و انواع سوء استفاده از قدرت و جایگاه سازمانی را بدون هراس از انتقام یا اخراج از کار ممکن سازد.
تقویت احساس مسئولیت کارکنان در برابر وقوع رشوه، فساد مالی و اداری در سازمان از طریق آموزش، اطلاع رسانی و سیاستهای تشویقی.
* مسئوليتهاي اجتماعي در ارتباط با محیط زیست:
رعايت سبك زندگي پايدار و پرهيز از خسارت به محيط زيست و رعايت هماهنگي فعاليتها با آن.
ارزیابی آثار زیست محیطی کلیه فعالیتها، طرحها و پروژه ها و لحاظ کردن هزینه های محیطزیست در ارزیابی اقتصادی طرحها و پروژه ها.
جبران خسارتهاي احتمالي ناشي از اجراي طرحها و پروژهها به محیطزیست.
کاهش مصرف انرژی و سرمایه گذاری در جهت انرژی های تجدیدپذیر و پاک و به کارگیری آن.
كاهش مصرف آب و سرمايهگذاري در امر بازيافت پسابها.
تعامل با سازمانهای مردم نهاد فعال در حوزه محیط زیست.
جایگزینی فناوريها، مواد و مصالح سازگار با محیط زیست (قابل بازيافت) به جای موارد مخرب و آلودهكننده محیط زیست.
الزام به تدوین بیانیه پایداری زیست محیطی در حوزه فعالیت و ارزیابی آن.
* مسئوليتهاي اجتماعي در ارتباط با مشتریان:
شناسایی خطرپذيريهاي (ریسکهای) فساد و اجرا و توسعهي سیاستها و فعالیتهای مقابله با رشوه و اخاذی
رعایت شفافیت در سیاستهای خرید، توزیع و پیمانکاری (از جمله رعایت زمان پاسخگویی به درخواستها به صورت مکتوب(
رعایت حقوق مالکیت مادي و معنوي
التزام به قراردادها و اجتناب از حقوق و اختیارات یکجانبه و درج موارد ناعادلانه در تنظیم قراردادها با مشتریان.
تقویت فرهنگ داوری و نهادهای میانجیگری و مکانیزمهای حل اختلاف و سازوکارهای تاسیس نهادهای میانجیگری.
اطمینان یافتن از تناسب ارائهي خدمات با نیازهای مشتریان متفاوت و احترام گذاشتن به سلایق متفاوت آنان.
دفاع از سازوکار رقابت منصفانه و فعالیتهای ضد انحصار و ضد دامپینگ و دسترسی آزادانه به اطلاعات
راهنمایی مشتریان در استفادۀ درست و بهینه از خدمات و ارائهي اطلاعات لازم، صحیح، قابل درک در کلیه ابعاد به آنان. همچنین، آگاهی دادن نسبت به خطرات احتمالی و قابل پیشبینی مربوط به استفاده از خدمات.
شفافسازی سازوكارهای جبران خسارت برای ذینفعان و مشتریان.
ارائه اطلاعات شفاف و کافی درباره قیمت (شامل: کسورات و هزینه نهایی)، شرایط و هزینه کالا و خدمات به مشتریان.
در نظر گرفتن تعرفۀ یارانه ای برای افراد و خانوادههاي نیازمند در تعیین قیمتها و هزینه ها.
حمايت از نهادهاي حرفهاي بهعنوان يك سرمايه ملي در مواقع درگير شدن آنها با بحرانهاي اقتصادي
* مسئوليتهاي اجتماعي در ارتباط با جامعه:
در راستای توسعۀ اجتماعات محلی و کمک به حل چالشهای اجتماعی:
مشورت با نمایندگان گروههای محلی و نهادها و سازمان، در تعیین الویت های مرتبط با سرمایه گذاری اجتماعی و فعالیتهای توسعه جامعه.
اطمینان از بهره مندی گروههای آسیب پذیر از منابع حاصل از سرمایه گذاری اجتماعی و فعالیتهای توسعهای.
همکاری با انجمنهای محلی و سازمانهای مردمنهاد با هدف جلب مشارکت آنها در افزایش رفاه عمومی و توسعه اجتماعات محلی.
در اولویت همکاری و مشارکت قراردادن تامینکنندگان، تهیه و توليدکنندگان محلی محصولات و خدمات.
در اولویت قرار دادن آموزش مهارتها و توانمندسازی جامعه محلی بویژه زنان و جوانان.
حفظ و حراست از ميراث تاريخي و فرهنگی و احترام به فرهنگهای محلی و سنتهای فرهنگی.
رعایت پیوستهای فرهنگی، اجتماعی در اقدامات و فعالیتها و ارزیابی سالانۀ آن.
پرهيز از هرگونه اقدامي كه منجر به فروپاشي اجتماع محلي شده و مهاجرتهاي گسترده را موجب ميشود، تداوم سكونت در مكان را مختل ميسازد و يا پديده خانهبدوشي را گسترش ميدهد.