مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار

 بخش مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار، در جهت اتخاذ رویکردی تخصصی بر حوزه مطالعات اجتماعی شهر، معماری، مسکن و حمل و نقل متمرکز است.

در این بخش، از بعد نظری و بنیادی تلاش می‌شود امر اجتماعی در حوزه مسکن، معماری، و حمل و نقل مورد پژوهش قرارگیرد. در بعد کاربردی نیز این حوزه از دانش، بر مطالعه مسائل اجتماعی مرتبط بر مداخلات خارجی در شهر، معماری و حمل ‌و نقل تمرکز دارد. بخش مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار عهده‌دار آن دسته از مطالعات و پژوهش‌هایی است که راهبردهایی را به منظور به حداقل رساندن پیامدهای اجتماعی فعالیت‌های عمرانی درون و برون شهری تدوین می‌کند. براین اساس بخش مذکور، چشم ‌انداز اجتماعی فعالیت‌های وزارت راه و شهرسازی را ترسیم می‌نماید.

 این بخش از مجموعه پژوهشگران و اعضای هیات علمی تشکیل‌ شده که در حوزه‌های مختلف مطالعات اجتماعی شهر، معماری و حمل و نقل در پژوهشکده و یا برخی موسسات آموزش عالی و پژوهشی دیگر به تحقیق و تدریس مشغولند.

اهداف

اهداف بلند مدت:

- تدوین دستورالعمل اجرایی ارزیابی اجتماعی طرح ها، برنامه ها و سیاست های وزارت راه و شهرسازی در مرحله فاز صفر؛

(قبل از شروع)

-کارگروه های مختلف فرهنگی و اجتماعی در حوزه وظایف وازرت از جمله در کمیسیون ایمنی راه‌ها؛
-تقویت نگرش اجتماعی و انسانی دانشجویان مهندسی (مدیران و کارشناسان آینده) با تدارک مباحث درسی رویکردهای جدید جهانی توسعه اجتماعی و پایدار، و نقش عوامل انسانی و اجتماعی در توسعه

-ارتقای فرهنگ ترافیک و آگاهی‌های عمومی و تخصصی مرتبط از طریق راه انداختن گفتگوهای اجتماعی و فرهنگی و توسعه آن در جامعه با همکاری نهادهای مدنی، انجمن‌های علمی و رسانه‌ها

-بازنمایی شهر و زندگی شهری با بهره‌گیری از اصحاب فرهنگ و هنر در راستای تغییر تصور عمومی از راه، راننده، وسیله نقلیه، شهر، مسکن و سایر عوامل اجتماعی بحران‌‌زا و مشکل‌آفرین

-سیاست پژوهی و کمک به تدوین سیاست های اجتماعی در وزارت راه و شهرسازی

-پیش بینی و ارزیابی تأثیرات اجتماعی طرح‌ها و برنامه‌های وزارتخانه در خصوص مسکن و شهرسازی

-بررسی تحولات آتی جمعیت و تغییرات نیاز به مسکن در شهر

-بررسی و برنامه‌ریزی برای دستیابی به جلب مشارکت جامعه در قالب سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی

-برنامه ریزی به منظور ایجاد ارتباط با سایر مراکز پژوهشی، نهادهای اجرایی، دانشگاه ها و سایر معاونت-ها و سازمان ها و ادارات کل راه و شهرسازی وابسته به وزارت راه و شهرسازی با هدف انجام پژوهش‌های مشترک

-تولید ادبیات اجتماعی در حوزه شهر و مسکن ( تدوین، تألیف و ترجمه) در راستای ارتقای دانش و تجارب حرفه ای در زمینه های مرتبط با فعالیت‌های بخش

-بررسی و مطالعه در زمینه تجربیات سایر کشورهای جهان در رابطه با مسائل اجتماعی مرتبط با حوزه شهر و مسکن و آموزش و ترویج شیوه های برگزیده

-بررسی و ارائه پیشنهادهای اجتماعی لازم در زمینه راهبردها، سیاستها، برنامه‌های بلندمدت و میان مدت به  وزارت راه و شهرسازی

-تدوین برنامه همکاری با مراکز آموزش عالی از طریق انعقاد تفاهم‌نامه و حمایت از تحقیقات و پایان نامه های دانشجویی

-تهیه و تشکیل بانک های اطلاعاتی مرتبط؛ از جمله بانک محققان، پژوهش ها, اولویت ها، ...

-پیگیری نهاده‌ها و امور مرتبط در راستای تأمین حقوق شهروندان در تدوین نظامات قانونی و اجرای برنامه‌های توسعه در وزارت راه مسکن و شهرسازی

-توسعه مشارکت مدنی در ارتقای ایمنی حمل و نقل

-تقویت نظارت اجتماعی ایمنی حمل و نقل

-طراحی و پیاده‌سازی پایگاه‌ داده‌های اجتماعی ایمنی

-تقویت ملاحظات اجتماعی مرتبط در حوزه‌های مدیریتی، سازمانی و قانونی در امر کاهش سوانح رانندگی

-برجسته ‌سازی رابطه انسان و محیط‌زیست با راه و وسیله نقلیه در تصور عمومی، در طراحی کالبدی جاده و خودرو

-کاربست پارامترهای اجماعی موثر در فرایندهای آموزش و اطلاع‌رسانی

-تهیه برنامه و سند جامع ایمنی راه‌های ویژه مدارس کشور با همکاری سایر دستگاه‌ها

-ايجاد و تقويت بينش اجتماعي در حوزه مسائل در مجموعه وزارت راه و شهر سازي و ارائه استراتژي زيست محيطي وزارتخانه متبوع

-ايجاد و تقويت بينش اجتماعي و زيست محيطي در مجموعه در مجموعه وزارت راه و شهر سازي و ارائه استراتژي زيست محيطي وزارتخانه متبوع

-شناسايي چالش‌های زيست محيطي بخش حمل و نقل (در چهار مد جاده اي- ريلي –هوايي و دريايي و در فازهاي طراحي، احداث و بهره برداري) و بخش مسکن و شهرسازی جهت مطالعه و پژوهش

-انجام يا مديريت قرارداد هاي پژوهشي زيست محيطي منعقد شده با مجموعه وزارت متبوع يا ساير متقاضيان دولتي و غير دولتي

-تجاري سازي و كمك به اجرايي نمودن دست آوردهاي پژوهشي

-همكاري تحقيقاتي با موسسات پژوهشي، مراكز آموزش عالي ، نهادهاي دولتي و غير دولتي

-شناسايي و تعيين جايگاه حمل و نقل در توسعه پايدار كشور و ارائه راهكارهاي بهينه سازي آن

-انجام پروژه‌های مرتبط با عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی در حوزه رانندگی و رانندگان، قوانین و مقررات مورد عمل در حوزه حمل و نقل – ساختار نظارتی در حوزه حمل و نقل.

اهداف کوتاه مدت:

-تدوین مسئولیت اجتماعی برای کلیه بخشهای وزارت راه و شهرسازی با هدف تأمین حقوق شهروندان در تدوین نظامات قانونی و اجرای برنامه‌های توسعه در وزارت راه مسکن و شهرسازی

-شناسایی مخاطرات اجتماعی پروژه های خاتمه یافته و ارائه راهکار جهت کاهش پیامدها

-بررسی تحولات آتی جمعیت و تغییرات نیاز به مسکن در شهر

-برگزاری هم‌اندیشی و نشست‌های علمی با انجمن‌های علمی

-تعامل با معاونت‌های مختلف وزارتخانه در زمینه ارائه راهکارهای مناسب جهت کاهش معضلات اجتماعی پیرامون وظایف وزارت راه و شهرسازی

-برنامه ریزی به منظور ایجاد ارتباط با سایر مراکز پژوهشی، نهادهای اجرایی، دانشگاه ها و سایر معاونت-ها و سازمان ها و ادارات کل راه و شهرسازی وابسته به وزارت راه و شهرسازی با هدف انجام پژوهش‌های مشترک

- همکاری با سایر بخش‌ها در برگزاری دوره‌های آموزشی، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و همایش‌های مرتبط و انجام پروژه‌های مشترک و مرتبط

-شرکت در جلسات و کارگروه‌ها و کمیسیون‌های مجلس، مجمع تشخیص مصلحت نظام، قوه قضائیه و سایر نهادهای مرتبط با وزارت راه و شهرسازی

-ایجاد و بروز رسانی پایگاه اطلاعاتی آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه ایمنی حمل و نقل

-راه اندازی و انتشار مجله تخصصی

-بسترسازی جهت ارتقای فرهنگ ایمنی دانش‌آموزان، فرهنگیان و والدین

-انجام پروژه‌های مرتبط با عوامل مختلف اجتماعی و فرهنگی در حوزه رانندگی و رانندگان، قوانین و مقررات مورد عمل در حوزه حمل‌ونقل – ساختار نظارتی در حوزه حمل و نقل

-انجام پژوهش در موضوعات اجتماعي و زيست محيطي حمل و نقل درخصوص مدیریت زیست محیطی، مهندسی محیط‌زیست، قوانین بین‌المللی، محیط‌زیست و ارائه راهکار و مسکن و شهرسازی مشتمل بر: انجام پژوهش درخصوص اثرات اجتماعی طرح‌های توسعه حمل و نقل بر شاخص اجتماعی و الگوهای فرهنگی.

وظایف:

- تحقیق و پژوهش در زمینه تجارب سایر کشورها در ابعاد اجتماعی مسکن، شهر و حمل و نقل با هدف توسعه و بهبود برنامه‌های اجتماعی در مجموعه فعالیت‌های وزارت راه و شهرسازی

-تدوین مسئولیت اجتماعی برای کلیه بخش‌های وزارت راه و شهرسازی با هدف تامین حقوق شهروندان در تدوین نظامات قانونی و اجرای برنامه‌های توسعه در وزارت راه، مسکن و شهرسازی و برگزاری جلسات مرتبط مسئولیت اجتماعی

-تحقیق و بررسی و ارائه پیشنهادهای اجتماعی لازم در زمینه راهبردها، سیاست‌ها و برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت به وزارت راه و شهرسازی

-راه‌اندازی کارگروه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی در حوزه وظایف وزارت راه و شهرسازی در کمیسیون ایمنی راه‌ها از جمله کارگروه آموزش ترافیک، کارگروه اجتماعی و مشارکت و کارگروه اطلاع‌رسانی

-ایجاد و به روزرسانی پایگاه اطلاعاتی، آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه ایمنی و حمل و نقل

-تعریف امر اجتماعی در حوزه وزارت راه،‌ مسکن و شهرسازی

-ارزیابی اجتماعی طرح‌ها و برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی در حوزه مسکن، شهر و حمل و نقل با هدف بهبود برنامه‌های اجتماعی جامع توسعه وزارت راه و شهرسازی

-تدارک استانداردهایی برای اقدام عملی در فعالیت‌های وزارت متبوع از جمله تدارک پیوست اجتماعی طرح‌های راه، مسکن و شهرسازی

-ترویج اندیشه‌های اجتماعی مرتبط با حوزه عمل وزارت در میان مدیران، کارشناسان و کارکنان، از طریق استفاده از فضای مجازی و نشریه

-ارتقای آگاهی‌های زیست‌محیطی در حوزه عمل وزارت متبوع به منظور رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و اجتماعی در طراحیف احداث و بهره‌برداری طرح‌ها

-همکاری با سایر بخش‌ها در انجام پروژه‌های مشترک و مرتبط و همچنین برگزاری مسابقات، جشنواره‌ها،‌نمایشگاه‌ها، همایش‌ها، کارگاه‌های تخصصی و دوره‌های آموزشی مرتبط.

فعالیت‌های پژوهشی 

محورهای تحقیقاتی و فعالیت‌ها
- ارزیابی و ارتقا کیفیت اجتماعی و زیست‌محیطی مسکن و اجتماعات شهری
- مستندسازی  و ارزیابی  اجتماعی اسناد بالادستی، طرح‌ها و پروژه های توسعه شهری
- ارزیابی محتوای اثربخشی مطالعات شهری و منطقه ای در پیوند با طرح های توسعه شهری
- سیاست‌ها، ابعاد، معیارها و ویژگی های اجتماعی مسکن و شهرسازی
- عوامل تکوین مجموعه های شهری در ایران و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن
- معیارهای اجتماعی برای بلندمرتبه سازی
- ابعاد و پیامدهای  اجتماعی اجاره نشینی
- بررسی ذهنیت نسبت به خانه، مسکن و شهر و تحولات آن
- تحلیل محتوی اسناد بالادستی مرتبط با بخش مسکن با رویکرد جامعه شناختی
- انجام تحقیقات ریسک پژوهی
- آموزش و ارتقاء فرهنگ رانندگی
- بررسی چالش‌های اجتماعی و فرهنگی در حوزه‌ قوانین و مقررات مورد عمل در  حوزه حمل و نقل
- بررسی اجتماعی ساختار نظارتي در حوزه حمل و نقل
- راهکار فعال سازی اجتماعی جامعه مدني در  حوزه حمل و نقل
- تحلیل‌ آماری داده‌های اطلاعاتی مربوط به تصادفات
- شاخص های اجتماعی توسعه پایدار زیست محیطی در حوزه حمل و نقل
- شناسايي پتانسيل‌هاي مکانیزم توسعه پاک CDM در بخش حمل و نقل جاده اي برون شهري.
-تدوين برنامه راهبردي زيست محيطي توسعه زير ساختها در شركت ساخت و توسعه زير بناهاي حمل و نقل
-ارايه استراتژي‌هاي پيشنهادي جهت استقرارHSE در راه آهن جمهوري اسلامي ايران.