مسكن اجتماعي

در برنامه دوم توسعه اقتصادي و اجتماعی، مسکن اجتماعی از جایگاه ویژه اي برخودار بوده است. پس از آن در برنامه¬ هاي بعدي نيز طرح¬هاي تامين مسكن گروه ¬هاي كم ¬درآمد در قالب¬هاي متفاوت اجرايي گرديده است. در طول سال¬هاي برنامه پنجم توسعه با توجه به تخصيص بخش اعظم منابع بخش مسكن به تكميل طرح مسكن مهر و مواجهه سياستگذاران اين بخش با محدوديت منابع و يارانه¬ هاي تخصيص ¬يافته به بخش مسكن، قدرت عمل دولت يازدهم در برنامه‌هاي جديد كاهش يافته و اجرای برنامه‌های عملیاتی همچون مسکن اجتماعی به تعويق افتاد. ليكن هيات محترم وزيران در تاريخ 1395/12/02، با هدف حمایت دولت از تامین مسکن گروه¬های کم ¬درآمد و در راستاي اجراي سياست¬هاي دولت يازدهم در بخش مسكن طي سال-هاي 1400-1396 برنامه ¬اي در دو قالب مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی را مصوب نمود. در اين طرح برنامه¬ ریزی برای اجراي سالانه 100هزار واحد مسكوني طي سال¬هاي 1400-1396 صورت گرفته است كه در اين برنامه كمك¬هايي در قالب تسهيلات ساخت و خريد مسكن ملكي، پرداخت تسهيلات به سازندگان مسكن استيجاري، ساخت مسكن استيجاري، پرداخت كمك اجاره و وام قرض¬ الحسنه وديعه مسكن پيش -بيني شده است. اين برنامه به منظور كمك به ساخت مسكن استيجاري و تقويت بازار اجاره و همچنين خريد مسكن ملكي تسهيلاتي به شرح ذيل را در نظر گرفته است:
• تامین تسهیلات در سقف مبلغ اعلامی در تصویب نامه شماره ۹۰۴۵۳/ت ۵۱۱۶۶ هـ مورخ ۱۳۹۳/۸/۸ جهت کمک به ساخت و خرید مسکن ملکی از سوي بانك مركزي
• پرداخت كمك بلاعوض به متقاضیان گروه‌های کم‌درآمد موضوع اين تصويب¬نامه برای خرید واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی
• پرداخت تسهيلات تا دو برابر سقف تسهيلات موضوع اين تصويب¬ نامه، به اشخاص حقیقی و حقوقی دارای زمین که تمایل به احداث واحدهای مسکونی استیجاری و در قالب توافق با بنیاد داشته باشند.
• تأمین زمین در محدوده شهرها (دارای تأسیسات زیربنایی آب، برق و گاز) و یا شهرهای جدید از سوي وزارت راه و شهرسازی برای ساخت واحد استیجاری از طریق واگذاری به سازندگان به منظور ساخت مسکن ملکی ـ استیجاری
• پرداخت کمک¬ هزینه اجاره به خانوارهای کم‌درآمد موضوع این تصویب‌نامه
• پرداخت وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن برای حمایت از خانوارهایی که توان بازپرداخت اقساط را دارند به‌ازای هر واحد هفتاد و پنج میلیون ریال با بازپرداخت (۶۰) ماهه
متن مصوبه هيأت وزيران:
وزارت راه و شهرسازی- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان برنامه و بودجه کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی- وزارت کشور، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

هیات وزیران در جلسه 95/11/27 به پیشنهاد شماره ۷۰۸۵۴۸ مورخ 1395/06/10 سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
اقدامات زیر با هدف حمایت دولت از تامین مسکن گروه های کم درآمد در دو قالب مسکن اجتماعی و مسکن حمایتی به شرح جدول پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیات دولت است، با مسئولیت اجرایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که در این تصویب نامه «بنیاد» نامیده می شود، انجام می شود:
الف-مسکن حمایتی (کمک به ساخت و خرید مسکن ملکی و کمک بلاعوض) :
۱-بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است نسبت به تعیین بانک عامل جهت تامین تسهیلات در سقف مبلغ اعلامی در تصویب نامه شماره ۹۰۴۵۳/ت ۵۱۱۶۶ هـ مورخ 1395/08/08 اقدام نماید. استفاده از این تسهیلات برای خرید بناهای تا عمر بیست سال بلامانع است/.
۲- در صورت وجود متقاضیان از گروه‌های کم‌درآمد موضوع جزء (۶) بند (ب) این تصویب‌نامه، برای خرید واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی، به‌ازای هر واحد مسکونی هفتاد میلیون ریال کمک بلاعوض پرداخت می‌شود.
ب-مسکن اجتماعی (کمک به ساخت مسکن استیجاری، پرداخت کمک اجاره و وام قرض‌الحسنه) :
۱-به ‌منظور کمک به ساخت مسکن استیجاری:
الف- به اشخاص حقیقی و حقوقی دارای زمین که تمایل به احداث واحدهای مسکونی استیجاری با نرخ‌های اجاره ترجیحی و در قالب توافق با بنیاد داشته باشند، به‌ازای هر واحد استیجاری تا دو برابر سقف تسهیلات جزء(۱) بند (الف) این تصویب‌نامه تسهیلات اعطا می‌شود.
ب-وزارت راه و شهرسازی موظف است نسبت به تأمین زمین و در محدوده شهرها (دارای تأسیسات زیربنایی آب، برق و گاز) و یا شهرهای جدید برای ساخت واحد استیجاری از طریق واگذاری به سازندگانی که تمایل به ساخت مسکن ملکی ـ استیجاری با رعایت حداقل چهل درصد اجاره‌ای دارند، اقدام نماید. اداره واحدهای استیجاری، بر اساس هماهنگی با بنیاد و به عهده سازندگان خواهد بود و کلیه واحدها اعم از ملکی و اجاره‌ای به سازندگان تعلق خواهد داشت. به واحدهای مشمول این بند، تسهیلات موضوع این تصویب‌نامه تعلق نمی‌گیرد.
تبصره ۱- سازندگان موظف‌اند واحدهای استیجاری را حداقل به مدت (۱۰) سال به متقاضیان معرفی‌شده واگذار نمایند. در سند واحدهای استیجاری عنوان غیر قابل‌ فروش و استیجاری به مدت معین درج خواهد شد.
تبصره ۲- وزارت راه و شهرسازی مجاز است نسبت به واگذاری زمین‌های در اختیار، به سازندگانی‌‌ که اقدام به ساخت مسکن ملکی ـ استیجاری می‌کنند، اقدام نمایند.
تبصره ۳- وزارت راه و شهرسازی مجاز است واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی را از طریق مزایده به بخش خصوصی که متمایل به تملک این واحدها با رعایت نسبت این بند می‌باشند، واگذار نماید.
۲-کمک‌ هزینه اجاره خانوارهای کم‌درآمد موضوع جزء (۶) بند (ب) این تصویب‌نامه ماهانه به ترتیب تا دو میلیون ریال برای شهرهای زیر (۵۰۰) هزار نفر و تا چهار میلیون ریال (با افزایش سالیانه ۱۰ درصد) برای شهرهای بالای (۵۰۰) هزار نفر تعیین می‌شود که پس از تأیید قرارداد اجاره در اختیار مالکین قرار داده می‌شود. خانوارهای شامل این بند تا پنج سال در صورت تأیید ادامه وضعیت درآمدی توسط مراجع ذی‌ربط، مجاز به استفاده از این کمک‌هزینه می‌باشند.
۳-وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن برای حمایت از خانوارهایی که توان بازپرداخت اقساط را دارند به‌ازای هر واحد هفتاد و پنج میلیون ریال با بازپرداخت (۶۰) ماهه تعیین می‌شود. منابع لازم توسط سازمان برنامه و بودجه کشور و در قالب وجوه اداره شده در لوایح بودجه سنواتی، از طریق بانک عامل تعیین‌شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تأمین می‌گردد.
۴-پرداخت پنج درصد از سود تسهیلات موضوع جزء(۱) بند (الف) و جزء (۱) بند (ب) این تصویب‌نامه بر عهده متقاضی است و سازمان برنامه و بودجه کشور پرداخت مابه‌التفاوت تا سقف مصوب شورای پول و اعتبار را تضمین و تعهد می‌نماید.
۵-وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است با همکاری کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی کشور، بنیاد و شهرداری‌ها نسبت به اولویت‌بندی و شناسایی گروه‌های هدف اقدام نماید.
۶-در معرفی متقاضیان لحاظ شرایط زیر الزامی است:
الف- افراد سرپرست خانوارهای کم‌درآمد که خود و افراد تحت‌تکفل آنان از تاریخ 1390/01/01 فاقد واحد مسکونی بادوام مسکن بوده و از تاریخ 1357/11/22 از هیچ‌یک از امکانات دولتی یا امکانات نهادهای عمومی غیردولتی مربوط به تأمین مسکن شامل زمین، واحد مسکونی و یا تسهیلات یارانه‌ای خرید و یا ساخت واحد مسکونی استفاده نکرده باشند.
ب-متقاضیان باید دارای حداقل پنج سال سابقه سکونت در شهر مورد تقاضا باشند.
۷-منابع موردنیاز اجرای این تصویب‌نامه از محل منابع جزء(۲) بند (ب) ماده (۷) قانون هدفمند کردن یارانه‌هاـ ‌مصوب ۱۳۸۸‌ـ توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تأمین و در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی و منظور می‌شود.
۸-اجرای این تصویب‌نامه از طریق مبادله موافقت‌نامه با سازمان برنامه و بودجه کشور برعهده بنیاد می‌باشد. بنیاد باید در اجرا از ظرفیت‌های بخش خصوصی، انجمن خیرین مسکن‌ساز و دستگاه‌های اجرایی استانی حداکثر بهره‌برداری را به عمل آورد. بنیاد موظف است نسبت به تهیه بانک اطلاعات خانوارهای موضوع این تصویب‌نامه اقدام کند.

اسحاق جهانگیری