آیین رونمایی از یک سند مهم تاریخ شهرسازی و معماری شهر قم

به گزارش روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی استان قم، در آیین رونمایی از سند عکس هوایی تاریخی که با حضور پرفسور مصطفی بهزادفر رییس دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران و رییس پژوهشکده شهرسازی و معماری پایدار و سایر دست اندرکاران برگزار شد، حسن صبوری مدیرکل راه و شهرسازی استان قم اظهار داشت: این سند یک عکس هوایی است توسط دکتر محمد رضایی ندوشن از کارکنان این اداره کل در حین بررسی اسناد موجود در مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور کشف و در اختیار پژوهشکده معماری و شهرسازی پایدار، مجری طرح پژوهشی مذکور قرار گرفت.
در ادامه جلسه رضایی ندوشن ضمن تأکید بر اهمیت این عکس در تبیین تاریخ معماری و شهرسازی معاصر کشور و شهر قم، توضیح داد: این سند یک عکس هوایی تاریخی است که توسط اریک فردریش اشمیت (Erich Friedrich Schmidt)، باستان‌شناس آلمانی- آمریکایی گرفته شده است. اشمیت استاد مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو بود و پژوهش‌های گسترده‌ای از سال ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۹ در مناطق مختلف ایران به‌خصوص چشمه‌علی شهرری و تخت‌جمشید انجام داد.
رئیس اداره معماری و طراحی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم افزود: یکی از کارهای فوق‌العاده او عکس‌هایی است که از شهرها و محوطه‌های باستانی ایران با استفاده از هواپیما گرفته است.از جمله عکس مذکور که شهر و دشت قم را احتمالاً در سال‌ 1313 شمسی نشان می‌دهد. این عکس شهر باستانی قم را در دوره‌ای که کالبد شهر قم دچار تغییرات و توسعه دوران معاصر نشده است را به تصویر می‌کشد.
وی ضمن اشاره به عکس مذکور که در مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی کشور از سال 1324 شمسی قرار داشته است، اظهار داشت: این عکس مربوط به زمانی است که با خیابان‌کشی‌ها و احداث راه‌آهن دوره پهلوی اول هنوز شاهد تخریب گسترده بافت تاریخی و باغات شهر قم نبوده‌ایم. در این تصویر اندازه‌ی شهر قم با توجه حجم زیاد باغات و مزارع اطراف قم بسیار جالب است. همچنین مشخص می‌کند دشت قم بسیار سرسبزتر از آنچه قبل از این تصور میشد بوده است.
سوسن بیات کارشناس ارشد معماری و ایرانشناسی بیان کرد: در این پژوهش حدود 3 هزار عکس و منبع تصویری تاریخی از منابع مختلف از دوران صفویه تا دوره معاصر جمع‌آوری و در قالب این طرح پژوهشی بر اساس سال تولید اثر و خالق آن دسته‌بندی شده است که تعداد قابل توجهی از این عکس‌ها برای نخستین بار است که رونمایی می‌شود. این عکس‌ها بستر مناسبی برای پژوهش‌ در مورد تاریخ توسعه شهری و معماری در قم را فراهم می‌کند.
در پایان مصطفی بهزادفر، ضمن بیان روند تحقیقات 20 ساله پیرامون مبحث هویت در شهر که یکی از نتایج آن انتشار کتاب "هویت شهر: نگاهی به هویت شهر تهران" است، بر اهمیت فراوان این پژوهش در مستندسازی روند تحولات شهرسازی معاصر ایران تاکید کرد و گفت: این پژوهش نقش مهمی در بازنمود هویت تاریخی و مذهبی شهر قم دارد و امید است با استقبال از این طرح پژوهشی بتوان مجموعه کتاب‌های نفیسی باعنوان "نیم هزاره هویت قم در قاب تصویر" منتشر نمود.
در حاشیه این مراسم نمایشگاه عکسی از عکس‌های تاریخی که در پژوهش مذکور جمع‌آوری شده است به همت اداره عمران و بهسازی شهری در ساختمان مرکزی اداره کل راه و شهرسازی برگزار شد.